Το Ελληνικόν Φροντιστήριον Τραπεζούντος, ή «Φάρος της Ανατολής» όπως χαρακτηρίστηκε, ήταν σχολείο της ελληνικής ομογένειας τηςΤραπεζούντας.
Το σχολείο αυτό άρχισε να λειτουργεί κατά τους πρώτους αιώνες της τουρκικής δουλείας δεν ήταν όμως σε περίοπτη τάξη πλην όμως ήταν το μοναδικό σ΄ όλη τη περιοχή. Με το χρόνο όμως άρχισε και η αναγνώρισή του όπου και ονομάστηκε Φροντιστήριο. Σ΄ αυτό συνετέλεσαν περισσότερο οι Ηγεμόνες της Μολδοβλαχίας Μουρούζες και Υψηλάντες όπου στις αρχές του 18ου αιώνα, ενθυμούμενοι την καταγωγή τους, άρχισαν να το επιχορηγούν οικονομικά για την γενικότερη ανύψωσή του. Το όνομα Φροντιστήριο φέρεται να έλαβε περί το 1682.
Στο ίδρυμα αυτό δίδαξαν από το 17ο αιώνα μεγάλοι δάσκαλοι του Γένους όπως ο Τραπεζούντιος Σεβαστός Κυμινήτης, Σάββας Τριανταφυλλίδης, Σάββας Κωνσταντινίδης, Ηρακλής Τριανταφυλλίδης, κ.ά. Με ιδιαίτερο διάταγμα του Βασιλέως Γεωργίου του Α΄, το ίδρυμα αυτό αναγωρίσθηκε και επίσημα ισότιμο ελληνικό Γυμνάσιο με τον τίτλο “Ελληνικόν Φροντιστήριον Τραπεζούντος“.
Λειτούργησε παρά τις αντιξοότητες μέχρι το 1922, η δε προσφορά του υπήρξε πολύ σημαντική στην πνευματική και ηθική ανάπλαση των Ελληνοποντίων και στην ανάπτυξη της εθνικής τους συνείδησης αφενός, και αφετέρου στη κατάρτιση ικανών δασκάλων για τις εκεί κοινότητες.
Στους βασικούς ευεργέτες του φροντιστηρίου περιλαμβάνονται επίσης και πλούσιοι Έλληνες έμποροι, όχι μόνο από την περιοχή της Τραπεζούντας αλλά και από αλλού, κυρίως από τη Ρωσίακαι τις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες. Από τους σπουδαιότερους δωρητές ήταν ο Κ.Λ. Γκίκας και ο Αλέξανδρος Μουρούζης (στις αρχές του 19ου αιώνα), ενώ στις αρχές του 20ού αιώνα δωρητές και ευεργέτες του ιδρύματος υπήρξαν η Οικογένεια Καλλιβάζη (η ισχυρότερη και πλουσιότερη ελληνική οικογένεια της εποχής) ο Χαράλαμπος Μουμόλωφ (ευκατάστατος Πόντιος από την Ανάπα), οι αδελφοί Ασλανίδη (από το Ροστώβ Νότιας Ρωσίας) και πολλοί άλλοι.
Το 1902 ολοκληρώθηκε η ανέγερση του νέου κτιρίου του Φροντιστηρίου. Το επιβλητικό τετραώροφο κτίριο, σε σχήμα Π, με εσωτερική πίσω μεγάλη αυλή, χτισμένο πάνω στα βράχια της παραλίας της Τραπεζούντας λειτούργησε με διευθυντή το Ματθαίο Παρανίκα, παρ’ όλες τις αντιξοότητες που είχαν δημιουργηθεί από τις αναταραχές που είχαν ξεσπάσει στην περιοχή τουΠόντου από το 1908 εξαιτίας του κινήματος του Νεοτούρκων, μέχρι και το 1922, έτος της Μικρασιατικής Καταστροφής. Η Συνθήκη της Λωζάννης, το 1923, έφερε το οριστικό τέλος όχι μόνο στην λειτουργία του συγκεκριμένου ιδρύματος, αλλά και σε κάθε μορφής δραστηριότητα του ελληνικού στοιχείου στην περιοχή της Μικράς Ασίας και του Πόντου, καθώς χιλιάδες ελληνόφωνοι Ορθόδοξοι πήραν τον δρόμο της προσφυγιάς προς την Ελλάδα ή τη Ρωσία.
πηγή: Wikipedia